Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Denizcilik Genel Müdürlüğü tarafından Odamıza gönderilen 15.01.2014 tarih ve 1647944 sayılı, Ek’te sunulan yazıda, deniz taşımacılığının Avrupa Birliği (AB) Emisyon Ticaret Sistemi’ne dahil edilmesi ve uygulamalarına yönelik bilgiler yer almakta, bahse konu yazıda özetle aşağıdaki hususlara değinilmektedir.

Avrupa Birliği’nde denizcilik sektörünü düzenleyen Avrupa Birliği İzleme, Raporlama ve Doğrulama (EU MRV) Yönetmeliği 2015 yılında kabul edilmiş olup, 2018 yılında 5000 GT ve üstü gemilerin sera gazı emisyonlarını EU MRV kapsamında paylaşma zorunluluğu getirilmiştir. 2023 yılında yapılan düzenleme ile bu kapsam genişletilmiş, 5000 GT ve üstü açık deniz faaliyet gemileri ve 5000 GT’den küçük 400 GT’den büyük açık deniz faaliyet gemileri ile genel kargo gemileri de dahil edilmiş, 2024 yılı itibariyle metan ve azot oksit gazları da rapor edilmek zorunda kılınmıştır.

2021 yılında kabul edilen “55’e Uyum” (Fit for 55) stratejisi çerçevesinde, 2022 yılında denizcilik sektörü de AB Emisyon Ticaret Sistemi’ne (AB ETS) dahil edilmiştir. 2023 yılında alınan kararla bu düzenleme yürürlüğe girmiş ve 2024 yılı itibariyle 5000 GT ve üstü gemilerin, bayraklarına bakılmaksızın faaliyetleri sırasında ürettikleri emisyonlar AB ETS kapsamına alınmıştır. AB limanlarına gelen ve giden gemilerin karbon emisyonlarının bir kısmı AB ETS’ye tabi tutulmuş ve zamanla artan oranlarda bu kapsama alınması planlanmıştır.

Düzenleme ile AB üye devletlerinden bir limandan ayrılan ve başka bir AB limanına giden gemilerin tüm faaliyetlerinden kaynaklanan emisyonların %100’ü AB ETS’ye tabi olacaktır. Ayrıca, AB dışındaki limanlara sefer yapan gemilerin sefer süresince ürettiği emisyonların %50’si AB ETS fiyatlandırmasına tabi olacaktır. Bu seferlerden üretilen emisyonların geri kalan %50’si Avrupa Ekonomik Alanı dışında kalan liman devletinin tasarrufuna bırakılacaktır.

Denizcilik firmaları, AB ETS kapsamına giren emisyonların ödenmesi için Avrupa Enerji Borsası’ndan (European Energy Exchange-EEX) veya ikincil piyasadan tahsisat alarak ödeme yapacaklardır. Bu ödemelerin her takvim yılının 30 Eylül tarihine kadar yapılması gerekmektedir. Elde edilen gelir, çeşitli kurumlar tarafından yönetilen bir fon aracılığıyla AB içindeki dekarbonizasyon projelerine aktarılacaktır.

Denizcilik şirketleri, AB ETS sistemine uyumu sağlama konusunda sorumludur. Ödeme yapılmadığı takdirde ton başına karbondioksit miktarı için 100 Euro ceza uygulanacak ve gerekli ödemelerin yapılmaması durumunda limana giriş yasağı getirilebilecektir.

Konteyner gemileri için “konteyner aktarması için komşu limanlar” konsepti, gemilerin aktarma limanlarına uğrayarak bir önceki uzun mesafeli seferlerini sonlandırıp Avrupa Ekonomik Alanı dışında bırakmasını önlemek amacıyla geliştirilmiştir. Bir limanın bu statüye sahip olabilmesi için belirli kriterlere uygun olması gerekmektedir.

Bu düzenlemelere ilişkin resmi bilgilere aşağıdaki bağlantılardan ulaşılmaktadır.

• https://climate.ec.europa.eu/eu-action/transport/reducing-emissions-shipping-sector_en
• https://climate.ec.europa.eu/eu-action/transport/reducing-emissions-shipping-sector/faq-maritime-transport-eu-emissions-trading-system-ets_en

Bilgilerinize arz/rica ederim.